Η Αριστοτελική Ευδαιμονία και οι δεξιότητες του μέλλοντος
Ο κ. Μαυρομάτης μας μιλάει για το εγχείρημα της “Ευδαιμονίας” και τις δεξιότητες του μέλλοντος.
Έχετε ξεκινήσει ένα εγχείρημα, το οποίο ονομάσατε “ευδαιμονία”. Πείτε μας λίγα πράγματα σχετικά με αυτό και γιατί επιλέξατε αυτό το όνομα;
Η «Ευδαιμονία» είναι ένα εκπαιδευτικό ταξίδι που έχει σκοπό να βοηθήσει τους νέους να ζήσουν την καλύτερη εκδοχή της ζωής με πλήρη αξιοποίηση των δυνατοτήτων τους, με αρετή, αριστεία και νόημα γνωρίζοντας τον κόσμο της αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας και τις εφαρμογές των θεωριών της στη σημερινή εποχή.
Αυτό το ταξίδι άρχισε πριν από περίπου δύο χρόνια όταν σε έναν άνετο καναπέ ενός καφέ δύο φίλοι μοιραστήκαμε τις εμπειρίες μας από τη μακρόχρονη επιχειρηματική, συμβουλευτική, καθοδηγητική (coaching) και εκπαιδευτική πορεία μας και διαπιστώσαμε τη σταδιακή εμπλοκή μας με όλο και πιο νέους ανθρώπους, δύο ή και περισσότερες γενιές μετά από εμάς (Millennials και Generation Z). Ειδικά η Gen Z (οι νέοι που γεννήθηκαν μεταξύ του 1997 και του 2012) έχουν ενταχθεί ή ετοιμάζονται να ενταχθούν στον κόσμο της εργασίας και να διαμορφώσουν την καριέρα τους.
Υπήρχαν ορισμένες ερωτήσεις που αναφύονταν τακτικά στις επόμενες συζητήσεις μας: «Γνωρίζουν αυτοί οι νέοι πως να ζουν μια καλή ζωή (όπως την όρισε ο Αριστοτέλης) ή έχουν κυριευθεί από την ταχύτητα των αλλαγών γύρω τους και ζουν, όπως πολλοί, “επιφανειακά”;
Έχουν εμβαθύνει για να διαπιστώσουν “ποιοι είναι” όπως το όρισε ο Σωκράτης ή ετεροπροσδιορίζονται από τον κοινωνικό τους περίγυρο; Με άλλα λόγια: “Γνωρίζουν τα δυνατά τους σημεία, τις αρετές και το σκοπό της ζωής τους;”. Με βάση αυτά τα ερωτήματα δημιουργήσαμε την “Ευδαιμονία”.
Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα απευθύνεται σε νέους ηλικίας 16 έως 24 ετών ανεξάρτητα της θέσης τους στην δευτεροβάθμια η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Είναι μια διαφορετική προσέγγιση σε αυτές τις ηλικίες με άξονες την πολύ καλή γνωριμία τους με τον εαυτό τους, την εισαγωγή δεξιοτήτων απαραίτητων για τη λειτουργία τους στα νέα δεδομένα της αγοράς και την ευαισθητοποίησή τους σε γενικά θέματα όπως επιχειρηματικότητα, περιβάλλον, κυκλική οικονομία.
Η πρόκλησή μας είναι να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τους νέους ανθρώπους να ευδοκιμήσουν στη ζωή τους μέσα από την καλλιέργεια και την εκπαίδευση τους, την κατανόηση των συνανθρώπων τους με τελικό στόχο να αναπτύξουν τη σκέψη τους, τις καλές πρακτικές, τις ικανότητες και την αυτοπεποίθησή τους.
Είναι μια πρόκληση επίσης για τις εταιρίες στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής τους ευθύνης να ασχοληθούν και να επενδύσουν στα παιδιά των εργαζομένων τους, στη νέα γενιά που έρχεται και η οποία θα αποτελέσει τα μελλοντικά στελέχη των εταιριών.
Η ονομασία έχει να κάνει με τον Αριστοτέλη τον πατέρα της Ηγεσίας και την φιλοσοφική του άποψη περί καλής ζωής (Ηθικά Νικομάχεια).
Ευδαιμονία είναι η καθημερινή πορεία μας σε μια καλή και επιτυχημένη ζωή.
Είναι η πορεία στην οποία μέσω της αυτογνωσίας μας, της καλλιέργειας και της συνεχούς εκπαίδευσή μας στοχεύουμε πάντα στο καλύτερο, στην ανάπτυξη της σκέψης μας, στη χρήση καλών πρακτικών προσπαθώντας με έμφαση στην εν συναίσθηση να λαμβάνουμε ή να επηρεάζουμε τις αποφάσεις που αφορούν στη ζωή μας.
Και φυσικά Ευδαιμονία δεν σημαίνει απομόνωση αλλά ζωή με στους άλλους, με ανάπτυξη θετικών σχέσεων και ομαδικής εργασίας. Ευδαιμονία δεν σημαίνει well–being αλλά well–doing.
Ποιες είναι οι δεξιότητες που λείπουν σήμερα στο χώρο της εργασίας.
Γιατί υπάρχει κατά την άποψή σας αυτό το χάσμα ανάμεσα στη ζήτηση και την προσφορά εργασίας στην αναζήτηση κατάλληλων στελεχών.
Σύμφωνα με πολλές μελέτες απαραίτητες δεξιότητες της δεκαετίας που διανύουμε είναι η:
Αυτογνωσία – Αυτοδιαχείριση
Εργασία με ανθρώπους – Δυναμική ομάδων
Συναισθηματική νοημοσύνη
Ηγεσία και κοινωνική επιρροή
Επικοινωνία και Ενεργητική Ακρόαση
Ανάλυση πληροφοριών
Ευελιξία και προσαρμοστικότητα
Δημιουργικότητα, Περιέργεια και Φαντασία
Σχεδιασμός και κριτική σκέψη για την επίλυση προβλημάτων και λήψη αποφάσεων
Πρωτοβουλία και Επιχειρηματικότητα
Προσαρμογή στην επιρροή της Τεχνολογίας
(https://www.mckinsey.com/industries/public-and-social-sector/our-insights/defining-the-skills-citizens-will-need-in-the-future-world-of-work)
Το χάσμα όμως που αναφέρετε έχει να κάνει και με άλλες παραμέτρους. Πολλές από αυτές τις δεξιότητες αποτελούν άγνωστες λέξεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα όλων των βαθμίδων, αλλά το πρόβλημα έχει να κάνει επίσης με το ποσοστό αναλφαβητισμού δυστυχώς στη χώρα μας, τη φυγή 400.000 νέων κατά την τελευταία δεκαετία του brain drain, αλλά και τις σχετικά χαμηλές αμοιβές που προσφέρονται.
Σήμερα υπάρχει μια γενιά που εισέρχεται στο χώρο εργασίας με τελείως διαφορετικά πρότυπα και επιθυμίες. Πόσο δύσκολο είναι να ενσωματωθεί αυτή η γενιά, ποια είναι τα χαρακτηριστικά της και πως θα υπάρξει μια συμφιλίωση με τις υφιστάμενες γενιές στο χώρο εργασίας.
Αυτή η γενιά έχει τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διαμορφώθηκαν από τις εμπειρίες τους, αλλά και από τις εμπειρίες των γονιών τους (π.χ. η οικονομική κρίση του 2008 και πιο πρόσφατα η υγειονομική κρίση του Covid-19).
Προτιμά τα social media, το email, το texting και το τηλέφωνο από τη δια ζώσης επικοινωνία (πηγή: XYZ University, Deloitte), κατατάσσει πρώτη την οικονομική ασφάλεια από την «προσωπική πληρότητα» (Deloitte), προτιμά να εργάζεται σε κλάδους που τους γνωρίζει από την προσωπική της ζωή αντί σε κλάδους που παρέχουν προϊόντα και υπηρεσίες που δεν χρησιμοποιεί, αναζητά διαφοροποιημένες και επιχειρηματικές ευκαιρίες στην ασφάλεια ενός σταθερού περιβάλλοντος και θα παραμείνει πιστή στον εργοδότη της εφόσον της τα παρέχει, ενδιαφέρεται για την ηθική, τις πρακτικές και τον κοινωνικό αντίκτυπο των επιχειρήσεων.
Η δυσκολία είναι κυρίως από την πλευρά των επιχειρήσεων οι οποίες θα πρέπει να προσαρμοσθούν στον τρόπο «λειτουργίας» αυτής της γενιάς με περισσότερα ευέλικτα ωράρια, εργασία από απόσταση, με προγράμματα που θα τους κρατούν στην εργασία όπως διατήρηση της καλής ψυχικής υγείας. Με δεδομένο ότι οι νέοι εργαζόμενοι νιώθουν άνετα αλλάζοντας εργασία συγκριτικά με τις παλαιότερες γενιές οι επιχειρήσεις θα πρέπει διαρκώς να καινοτομούμε. Οι νέοι δεν θέλουν να εργάζονται σε κάτι αναχρονιστικό.
Μελλοντικά ποιες θα είναι οι νέες θέσεις εργασίας και ποιες οι απαιτήσεις τους; Τι θα προτείνατε στα νέα υποψήφια στελέχη για να μπορέσουν να κερδίσουν αυτές τις νέες θέσεις;
Όποια κι αν είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος, σίγουρα θα απαιτούν συνδυασμό δεξιοτήτων και επειδή όλα εξελίσσονται θα χρειάζεται διαρκής εκπαίδευση με ευελιξία και προσαρμογή στις νέες εκάστοτε συνθήκες.
Η απόκτηση σύγχρονων δεξιοτήτων που να ανταποκρίνονται στη ζήτηση της αγοράς εργασίας είναι ουσιώδης για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις ανάγκες της παγκόσμιας οικονομίας που βασίζεται μεν στη γνώση αλλά καθοδηγείται από την τεχνολογία.
Οι θέσεις εργασίες – επαγγέλματα σαν ειδικότητες δεν θα έχουν ιδιαίτερες αλλαγές. Βέβαια η τεχνολογία θα παίξει τον σοβαρότερο ρόλο, αλλά η ιατρική σε όλες τις εκφάνσεις της, οι οικονομικές επιστήμες, η διοίκηση εταιριών και το μάρκετινγκ , η διοίκηση του ανθρώπινου δυναμικού, δεν μπορούν να μην υπάρχουν σε εξελιγμένη ίσως μορφή.
Θα έλεγα λοιπόν στη Τεχνολογία πληθώρα νέων ειδικοτήτων όπως Ειδικός ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, Μηχανικός ρομποτικής, Εξατομικευμένες υπηρεσίες με ψηφιακές γνώσεις (θα έχουμε επιρροές από τις τεχνολογικές αλλαγές – τεχνητή νοημοσύνη, ρομπότ και big data, καινοτόμα υλικά, κλιματική αλλαγή, παγκοσμιοποίηση και νέα δημογραφικά προφίλ), Διαχειριστές απόρρητων δεδομένων, Προγραμματιστής λογισμικού και αναλυτές διασφάλισης ποιότητας λογισμικού, Αναλυτές συστημάτων υπολογιστών.
Στις Ιατρικές επιστήμες και τα παραϊατρικά επαγγέλματα, Επιδημιολόγοι και βιοεπιστήμονες, σύμβουλοι ψυχικής υγείας, κατάχρησης ουσιών και διαταραχών συμπεριφοράς, όλες οι ειδικότητες γιατρών και πάσης φύσεως Νοσηλευτικό προσωπικό και παραϊατρικά επαγγέλματα Φυσιοθεραπευτών, θεραπευτών λόγου κλπ.
Επίσης ειδικοί γεωπόνοι στη διαχείριση του εδάφους και τη βελτίωση των καλλιεργειών (ανησυχία για την επάρκεια τροφίμων χρειάζεται αναπροσαρμογή των μεθόδων γεωργίας και η καινοτόμα γεωργική τεχνολογία).
Οι άνθρωποι με κλίση στην καλλιτεχνία θα είναι πάντα απαραίτητοι στον κόσμο της εργασίας από βιντεοπαιχνίδια, κινούμενα σχέδια και εικονική πραγματικότητα έως σχεδιασμό συσκευασιών, τοπίων, μόδα και διαφήμιση.
Τέλος απαραίτητα πάντα τα στελέχη της λειτουργίας των επιχειρήσεων όπως Οικονομική Διοίκηση, Λογιστές, Διευθυντές μάρκετινγκ, Διευθυντές πωλήσεων, Ειδικοί ανθρώπινου δυναμικού, Ειδικοί διαχείρισης έργων και ειδικοί επιχειρησιακής λειτουργίας, Αναλυτές διοίκησης, Αναλυτές έρευνας αγοράς και ειδικοί μάρκετινγκ.
Οι νέοι όπως πάντα θα πρέπει να ενημερώνονται με λεπτομέρεια για τους κλάδους σπουδών, τις δυνατότητες μεταπτυχιακών σπουδών, να γνωρίζουν τα ταλέντα τους και που είναι καλοί, να καλλιεργούν πάσης φύσης μαλακές δεξιότητες (Soft skills), και να επιλέγουν κάτι που θα τους ευχαριστεί και θα τους γεμίζει, αλλά και παράλληλα θα το χρειάζεται ο κόσμος και το κυριότερο θα πληρώνονται για αυτό που κάνουν (Ιαπωνικό μοντέλο IKIGAI).
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την “Ευδαιμονία” στο https://www.eudaimonia.edu.gr/
